بلبرينگ نوعي از چرخدنده ها مي باشد كه داراي كابردهاي زيادي است و در هر وسيله اي كه امكان چرخش در آن وجود دارد استفاده مي شود. مانند : اسكيت ها ، ديسك هاي سخت كامپيوتر ، ماشين ها و موتورهاي دستگاه هاي صنعتي و …. .
خود لغت بلبرينگ از دو بخش تشكيل شده است يكي به معني گوي يا توپ و ديگري به معني تحمل كردن مي باشد. كار اصلي بلبرينگ جلوگيري از كشيده شدن دو جسم به همديگر مي باشد و سطحي كه دو جسم با هم تماس دارن را كم مي كند و در حاصل استحكاك بين دو سطح را به مقدار بسيار زيادي كاهش مي دهد.بلبرينگ هاي شيار عميقنوعي از بلبرينگ هاي پر مصرف در بازار و صنايع بلبرينگ شيار عميق مي باشد. در اين بلبرينگ ها از يك شيار عميق دايره اي شكل يا شعاعي مساوي با شعاع ساچمه استفاده شده است.
به همين خاطر در موارد زيادي كاربد دارد و توانايي اين را دارد كه بارهاي زيادي را تحمل كند . اين بلبرينگ ها در نوع هاي يك رديفه ، يك رديفه با شيار ساچمه خور ، دو رديفه به بازار عرصه مي شود. در بلبرينگ ها سادگي و تفكيك ناپذيري و كاربرد مناسب از ويژگي هاي اين بلبرينگ ها مي باشد.بلبرينگ (به انگليسي: Ball bearing) گونهاي از چرخنده از خانواده ياتاقانها هستند كه كاربرد وسيعي در ابزارهاي مختلف مانند هر چيزي كه ميچرخد و ديسكهاي سخت رايانه و اسكيتها و صنايع بزرگ و خودرو ها و موتورها و …دارند. بلبرينگها ميتوانند هم بارهاي شعاعي و هم بارهاي محوري را تحمل كنند و معمولاً در جاهايي به كار ميروند كه بار بهنسبت كوچك باشد
در يك بلبرينگ بار از لايهٔ خارجي به گويها اعمال ميشود و از آنجا فشار به لايهٔ داخلي منتقل ميگردد. با توجه به كرويبودن گويها، نقطهٔ تماسشان با لايههاي دروني و بيروني بسيار كوچك خواهد بود، در نتيجه ميتوانند بسيار نرم حركت كنند؛ از سوي ديگر با توجه به كوچك بودن محل تماس، اگر فشار بيش از حدي به گويها وارد شود ميتواند موجب تغييرشكل يا خردشدن آنها گردد، در اينگونه موارد ميتوان از ياتاقانهاي غلطكي∗ يا ياتاقانهاي غلطكي مخروطيشكل∗ استفاده كرد. گونهٔ خاصي از بلبرينگها، بلبرينگهاي محوري∗ نام دارند كه براي سرعتهاي پايين در نظر گرفته شدهاند و نميتوانند بارهاي محوري شديد را تحمل كنند و از نمونههاي كاربردها آنها ميتوان به كاربردشان در ميزهاي گردان اشاره كرد.
تصور كنيد كه به جاي چرخ هاي گرد خودرو ها چرخ هايي داشتيم مانند چرخ هاي تانك و يا مانند اسكيت در اين موارد به دليل تماس زيادي كه سطح با اين چرخ داشت اصطكاك بالا مي رفت و سرعت حركت پايين بود در بلبرينگ نيز همين اتفاق افتاده به دليل اينكه از آن در اجسامي كه دائما در حال حركت هستند استفاده مي شود و به دليل افزايش سرعت كار آن ها و كاهش اصطكاكشان از بلبرينگ استفاده مي شود و توجه شده كه در ساختار آن علاوه بر گرد بودن مقاوم بودن نيز لحاظ شود و در دو لايه كه لايه مياني اين دو لايه تشكيل شده از ساچمه هاي گرد كه آن ها هم به دليل داشتن سطح تماس كم داراي اصطكاك كم مي باشند .
در برخي وسايل بر روي بلبرينگ ها نيرويي از بالاي بلبرينگ كه معمولا قسمتي است كه بلبرينگ در اين حالت در گردش نيست وارد مي شود كه به اين نيرو تراست مي گويند و در برخي اجسام به آن نيروي راديال وارد مي شود كه اين نيرو وارده بر سطح گرد آن محسوب مي شود در خودرو ها معمولا هر دو نيرو بر بلبرينگ ها وارد مي شود .
اگر بر بلبرينگ ها فشار زيادي وارد شود ساچمه هاي داخل آن خورد مي شود بنابرين از بلبرينگ هاي ساچمه اي كه ساچمه هاي ريز دارند در فشار هاي كم استفاده مي شود و براي فشار هاي زياد از بلبرينگ هايي كه داراي ساچمه هاي گرد تخته اي هستند استفاده مي شود كه به آنها بلبرينگ هاي غلتكي مي گويند به نوعي از آن داراي غلتك نازكي هستند ياطاقان سوزني مي گويند .
انواع ديگر بلبرينگ نيز وجود دارد با نام هاي كفه گرد و كفه گرد بشكه اي و بلبرينگ مغناطيسي كه براي سرعت هاي زياد استفاده مي شود و همين طور بلبرينگ كه مخصوص زير ساختمان ها است و بسيار طويل هستند و از آن در مواقعي كه زلزله اتفاق مي افتد استفاده مي شود مانند بلبرينگ هاي ساده اي كه زير ميز هاي گردان استفاده مي شود .
كلمه بلبرينگ از دو بخش ball به معناي گوي و bearing به معناي تحملكردن تشكيل شدهاست.
گونهاي چرخنده از خانواده ياتاقان ها هستند كه از گوي هايي جهت نگه داري فاصله بين شيار ها ي بلبرينگ ها استفاده مي شود. هدف بال بيرينگ ها كاهش اصطكاك حاصل از چرخش است ، كه با استفاده از حداقل دو شيار براي محصور كردن گوي ها و انتقال گنجايش گوي ها به اين هدف مي رسد. در اكثر موارد ، يك شيار استاتيك بوده و ديگري به دستگاه چرخشي (هاب ، شفت يا …. ) متصل مي شود.
در نتيجه يكي از شيار هاي بيرينگ ها علت چرخش درست گوي ها مي باشد ، به اين علت كه گوي هاي در حال چرخش ، ضريب سايش كم تري نسبت به اينكه دو سطح صاف به صورت كشويي كنار همديگر باشند ، دارند.تصور كنيد كه به جاي چرخ هاي گرد خودرو ها چرخ هايي داشتيم مانند چرخ هاي تانك و يا مانند اسكيت در اين موارد به دليل تماس زيادي كه سطح با اين چرخ داشت اصطكاك بالا مي رفت و سرعت حركت پايين بود در بلبرينگ نيز همين اتفاق افتاده به دليل اينكه از آن در اجسامي كه دائما در حال حركت هستند استفاده مي شود و به دليل افزايش سرعت كار آن ها و كاهش اصطكاكشان از بلبرينگ استفاده مي شود و توجه شده كه در ساختار آن علاوه بر گرد بودن مقاوم بودن نيز لحاظ شود و در دو لايه كه لايه مياني اين دو لايه تشكيل شده از ساچمه هاي گرد كه آن ها هم به دليل داشتن سطح تماس كم داراي اصطكاك كم مي باشند .
در برخي وسايل بر روي بلبرينگ ها نيرويي از بالاي بلبرينگ كه معمولا قسمتي است كه بلبرينگ در اين حالت در گردش نيست وارد مي شود كه به اين نيرو تراست مي گويند و در برخي اجسام به آن نيروي راديال وارد مي شود كه اين نيرو وارده بر سطح گرد آن محسوب مي شود در خودرو ها معمولا هر دو نيرو بر بلبرينگ ها وارد مي شود .اگر بر بلبرينگ ها فشار زيادي وارد شود ساچمه هاي داخل آن خورد مي شود بنابرين از بلبرينگ هاي ساچمه اي كه ساچمه هاي ريز دارند در فشار هاي كم استفاده مي شود و براي فشار هاي زياد از بلبرينگ هايي كه داراي ساچمه هاي گرد تخته اي هستند استفاده مي شود كه به آنها بلبرينگ هاي غلتكي مي گويند به نوعي از آن داراي غلتك نازكي هستند ياطاقان سوزني مي گويند .انواع ديگر بلبرينگ نيز وجود دارد با نام هاي كفه گرد و كفه گرد بشكه اي و بلبرينگ مغناطيسي كه براي سرعت هاي زياد استفاده مي شود و همين طور بلبرينگ كه مخصوص زير ساختمان ها است و بسيار طويل هستند و از آن در مواقعي كه زلزله اتفاق مي افتد استفاده مي شود مانند بلبرينگ هاي ساده اي كه زير ميز هاي گردان استفاده مي شود.